Behoeften gebaseerde zorg
BGZ is een visie die zorgprofessionals ondersteunt in het zoeken naar mogelijkheden om de zorg meer af te stemmen op de noden en behoeften van hun bewoners/ cliënten op momenten dat ze ‘vastlopen’ in hun handelen: wanneer ze zich niet goed voelen bij de geboden zorg of wanneer bewoners/cliënten er zich niet goed bij voelen.
Het vertrekpunt hiervoor is het behoeftenkader van Nolan dat zegt dat zes basisbehoeften vervuld dienen te zijn om een kwaliteitsvol leven te ervaren. Wanneer één of meerdere basisbehoeften onvervuld zijn, voelen we ons niet goed en verandert het gedrag (zie afbeelding hieronder). Er is recent ook sprake van een zevende basisbehoefte zijnde ‘naar buiten gaan’ (wandelen, de natuur in, in de tuin werken,…) die eigenlijk apart hoort en een absolute meerwaarde is om mensen tot rust te brengen.
Inspiratiedag ‘Project Odette’ - een verslag van Emmanuel Stockman
Afgelopen vrijdag, 11 oktober 2024, vond een inspirerende dag ‘Behoeften gebaseerde zorg’ plaats onder leiding van prof. Katrin Gillis, volledig gewijd aan 'Project Odette'. Het event bracht tal van zorgprofessionals samen, waaronder Emmanuel Stockman, Chief Medical Care & Quality Officer bij Armonea. Emmanuel blikt enthousiast terug op de waardevolle inzichten en ervaringen die hij tijdens deze dag opdeed, en deelt graag zijn verhaal met onze community.
Persoonsgerichte of relatiegerichte zorg? Hebben we daar wel tijd voor?!
Tijdens de inspiratiedag doken we dieper in op de kern van behoeftengerichte zorg en het gebruik van niet-farmacologische behandelingen, denk aan aromatherapie, handmassage, snoezelen, muziek, creatieve momenten, beweging,… . Het is eigenlijk geen project, maar een visie die ons anders doet kijken naar de zorg die we al bieden. Veel van deze inzichten passen we vaak al onbewust toe, maar door ze wetenschappelijk te onderbouwen, tonen we aan dat ouderenzorg niet alleen uit het hart komt, maar ook rust op een solide basis van kennis en expertise waar we terecht trots op mogen zijn!Katrin staat stil bij elke stap in dit proces, licht toe wat precies het proces belemmert en hoe we hierop kunnen inspelen. Dit illustreert ze met tal van praktijkvoorbeelden die ze uit haar ervaring in het begeleiden van teams in ouderenzorg (zowel woonzorghuizen als ziekenhuizen) haalt.
Enkele ‘takeaways’ die ik meeneem naar onze woonzorghuizen:
Tijd maken om de bewoner écht te leren kennen geeft tijd en kwaliteit: "Omdenken" helpt om tijd op een andere manier te besteden die rust brengt, ondersteund door diagnostische tools zoals het ABC-gedragsanalysemodel. Daardoor kan doelgericht ingezet worden op onbegrepen gedrag waardoor de bewoner zelf, bewoners binnen de leefomgeving en het team zelf meer rust kunnen ervaren.
Zelfregulatie: Wat heb jij nodig na een “baaldag”? Een warm bad, chocolade, eens goed gaan lopen/sporten, een knuffel? Welke chemische stoffen/neurotransmitters missen we op dat moment? Wat als je daarvoor afhankelijk bent van iemand anders? Daarom is het zo belangrijk dat we dit weten van bewoners! (En het helpt ook om dit van je partner te weten… Zet de chocolade/endorfineshot maar al klaar 😉)
Focus en prioriteiten: Doelgericht in kaart brengen welke bewoners de grootste noden ervaren, geeft teams een duidelijke focus. Dat geeft duidelijkheid en een haalbaar kader.
Interdisciplinair samenwerken: “Tous ensemble” is niet enkel van toepassing voor Belgisch voetbal! Het is vooral ook een noodzaak om tot goeie gedeelde besluitvorming te komen omtrent gepaste zorg. Van het poetsteam, naar het keukenteam, tot de zorgverstrekkers, … iedereen moet worden meegenomen om de bewoner volledig te kunnen ondersteunen in al zijn noden en verwachtingen.
Leiderschap tonen: We hebben nood aan denkers en doeners die samen voor het best mogelijk resultaat gaan (of de combinatie in een "doenker" mag ook natuurlijk). Ondersteund door leidinggevenden die openstaan voor ideeën en ruimte geven om verantwoordelijkheid op te nemen. Reflectie op onze dagelijkse praktijk moeten we aanmoedigen en we moeten durven afscheid nemen van collega’s die kwaliteitsvolle zorg in de weg staan. "Mensen die tot lijden leiden moeten eruit!"
Impact en resultaten: Relatiegerichte zorg heeft een aantoonbaar effect het verlagen van pijngevoelens bij bewoners, wellbeing van medewerkers, er is minder emotionele stress en een hogere sense of competence. Win-win dus!
Randvoorwaarden en succesfactoren: Stabiliteit in het team en buy-in van leiderschap zijn cruciaal voor een succesvolle implementatie van dergelijke modellen. (Slimme en doelgerichte) dossiervoering blijft een noodzakelijke hoeksteen om de voortgang op te volgen en (transmurale) communicatie mogelijk te maken. Alweer een lijstje? Nog een registratie erbij? Neen, slim in kaart brengen wat je al hebt en vanuit die krachten vertrekken om onderbouwd te verfijnen.
Quick wins en direct implementeerbare acties: Van het evalueren van het huidige activiteitenaanbod tot het begrijpen van het 'waarom' achter bestaande interventies, er zijn al stappen die we vandaag kunnen nemen.
Persoonsgerichte en relatiegerichte zorg zijn niet hetzelfde: Persoonsgerichte zorg richt zich op de individuele behoeften van de bewoner, terwijl relatiegerichte zorg de nadruk legt op het continu proces van kwaliteitsvolle interactie tussen talenten in de zorg, bewoners en hun families alsook de context van de woon-zorg-leef omgeving.
De inzichten van Katrin en haar team verbinden onderzoek en praktijk en tonen dat er heel wat professionalisme en wetenschap achter ouderenzorg zit. Dank aan Katrin Gillis en het hele team van Project Odette voor de waardevolle inzichten!
→ Meer weten, surf dan naar de website Project Odette of bekijk de folder (PDF) hieronder.
→ Je kan nu ook de ‘TOOLKIT Behoeften gebaseerde zorg’ vrij downloaden op de Odette website (zie PDF ’De Gazette' en ‘Varken’ hieronder.
👩🎓 💡 Geïnteresseerd in de opleiding ‘Expert behoeften gebaseerde zorg’?
Deze 6-daagse opleiding gaat door begin 2025: Start op 7 februari, 14 maart, 25 april, 9 mei, 13 juni en 5 september 2025. Steeds van 9u tot 17 uur.
Waar? Odisee - Campus Sint-Niklaas. Adres: Hospitaalstraat 23 te 9100 Sint-Niklaas.
Studiegeld? € 1.300, inclusief roadbook, lesmateriaal, implementatietools, waarderingsbezoek en broodjeslunch.
Inschrijven kan tot 1 februari 2025 (max. 25 deelnemers)
Comments