Programmatiestop verlengd: Vlozo wil visie en perspectief voor de woonzorgsector

De Vlaamse Regering heeft zich voorgenomen om de programmatiestop voor woonzorgcentra en centra voor kortverblijf opnieuw te verlengen, ditmaal tot 31 december 2026. De Vlaamse Raad voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin (WVG) bracht hierover begin september een advies uit, waarin ook Vlozo actief meewerkte.

Hoewel de intentie van de regering duidelijk is – namelijk eerst de reeds geplande capaciteit realiseren en ruimte maken voor de ontwikkeling van een zorgprognosemodel – maken de Raad en Vlozo zich ernstige zorgen over de gevolgen van een loutere verlenging zonder bijkomende maatregelen.

Wat is de programmatiestop?

De programmatiestop is geen nieuwe maatregel. Sinds 2014 kunnen er geen nieuwe ontvankelijke aanvragen meer worden ingediend voor voorafgaande vergunningen voor woonzorgcentra of centra voor kortverblijf type 1.

De bedoeling was om eerst alle geplande capaciteit uit erkennings- en omzettingskalenders effectief om te zetten in erkende capaciteit. Op 1 juli 2025 stonden er echter nog steeds 2.511 bijkomende woongelegenheden en 165 kortverblijfplaatsen in de wacht.

Tegelijkertijd werd al jaren gewerkt aan een zorgprognosemodel dat de toekomstige noden beter moet inschatten en de afstemming tussen thuiszorg en residentiële zorg moet verbeteren. Dat model is echter nog steeds niet klaar.

Analyse van de Vlaamse Raad WVG

In haar advies stelt de Raad dat een nieuwe verlenging op zich onvoldoende is om de uitdagingen van de vergrijzingsgolf aan te pakken. Er is dringend nood aan:

• Correcte gegevens en transparantie rond vergunningen en realisaties.

• Een duidelijke langetermijnvisie die kleinschaligheid, buurtgerichtheid en integratie met thuiszorg ondersteunt.

• Versnelling van de capaciteitsuitbreiding, onder meer door meer reconversiemogelijkheden tussen zorgvormen.

Specifieke aandacht voor herstelverblijven

Een bijzonder aandachtspunt in het advies zijn de herstelverblijven.

• Vanaf eind 2025 vervalt de mogelijkheid om aangemelde verblijfseenheden voor herstelverblijf te exploiteren.

• Veel voorzieningen voldoen niet aan de strikte norm van minimaal 30 bedden, waardoor een aanzienlijk deel van de capaciteit dreigt te verdwijnen.

• De Raad stelt daarom voor om de programmatie van herstelverblijven te koppelen aan die van de woonzorgcentra en minstens tot eind 2026 te verlengen.

• Daarnaast moet reconversie naar andere zorgvormen mogelijk gemaakt worden, zodat deze waardevolle capaciteit niet verloren gaat.

  
  

  

  Bron: Shutterstock

  
  

Vlozo: nood aan perspectief

Als koepelorganisatie voor de Vlaamse woonzorgsector onderschrijft Vlozo de analyse van de Raad en wil ze de stem van de voorzieningen kracht bijzetten.

Gedelegeerd bestuurder, Johan Staes, benadrukt:

“De programmatiestop was ooit bedoeld als tijdelijke maatregel, maar is intussen een structureel obstakel geworden. Onze sector heeft nood aan duidelijkheid en perspectief.”

Over de herstelverblijven is hij bijzonder duidelijk:

“Herstelverblijven zijn cruciaal in het zorgcontinuüm. Het kan niet dat we deze capaciteit verliezen door te strikte erkenningsvoorwaarden. We moeten flexibiliteit durven toelaten.”

En tot slot kijkt hij vooruit:

“Dit advies is een oproep aan de Vlaamse Regering om niet enkel de stop te verlengen, maar vooral te investeren in een toekomstgerichte visie met voldoende capaciteit, betaalbaarheid en kwaliteit.”

Conclusie

De verlenging van de programmatiestop biedt tijdelijk ademruimte, maar kan geen structureel antwoord zijn. Als sector vraagt Vlozo een daadkrachtig beleid dat inzet op realisatie, flexibiliteit en toekomstgerichtheid. Enkel zo kan de Vlaamse woonzorgsector de uitdagingen van de komende vergrijzingsgolf opvangen en blijven zorgen voor betaalbare, en kwaliteitsvolle zorg.

👉 Lees hier het volledige advies van de Vlaamse Raad WVG.