Hoe ervaren bewoners en hun naasten het leven, wonen en de zorg in woonzorgcentra?

emiliewillems6
Jun 18
3 min read

Updated: Jun 19

9 op de 10 bewoners voelt zich veilig en gerespecteerd – maar sociale verbinding en zingeving blijven aandachtspunten

Een grootschalige kwaliteitsbevraging bij bewoners van woonzorgcentra en hun familieleden brengt voor het eerst in Vlaanderen de beleving van wonen, zorg en leven op een onderbouwde en toegankelijke manier in kaart. Meer dan 8.000 bewoners en 11.000 familieleden namen deel aan het initiatief van het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ), de Vlaamse Ouderenraad en het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen. Als vertegenwoordiger van de woonzorgcentra verwelkomt Vlozo de resultaten als hefboom naar een warmere, meer persoonsgerichte ouderenzorg.

Hoopvolle signalen: veiligheid, respect en privacy scoren hoog

De algemene resultaten zijn positief. Bewoners geven aan zich veilig (92%), gerespecteerd (88%) en vrij in hun privacy (92%) te voelen. Ook maaltijden, comfort, en het gevoel “zich thuis te voelen” worden overwegend goed beoordeeld. “Deze cijfers zijn een erkenning voor het dagelijkse engagement van duizenden zorgmedewerkers in onze woonzorgcentra,” zegt Johan Staes, gedelegeerd bestuurder van Vlozo. “Ze bewijzen dat goede zorg ook daadwerkelijk als dusdanig ervaren wordt.”

Kwaliteit is meer dan veiligheid: nood aan echte verbinding en betekenis

Toch toont de bevraging dat relationele en sociale aspecten van de zorg achterblijven. Bijna de helft van de bewoners ervaart geen persoonlijke band met medebewoners, en 4 op 10 mist een connectie met medewerkers. Evenveel bewoners geven aan weinig zinvolle tijdsbesteding te ervaren. Dit sluit aan bij bredere bekommernissen in het veld over het gebrek aan verbondenheid en betekenisvolle relaties.

“Echte levenskwaliteit betekent méér dan veiligheid en basiscomfort,” stelt Staes. “Het gaat ook over je gezien en gehoord voelen, over een gevoel van betekenis hebben en menselijk contact. Dat vraagt structurele aandacht én ruimte binnen het zorgaanbod.” De uitdagingen liggen hier niet enkel bij het beleid, maar ook bij de organisatorische randvoorwaarden: tijdsdruk, personeelstekorten en de complexiteit van zorg.

Participatie als kracht: helft sector doet vrijwillig mee

Meer dan 400 woonzorgcentra – goed voor de helft van het Vlaams totaal – namen vrijwillig deel aan de bevraging. 600 opgeleide vrijwilligers gingen het voorbije jaar in gesprek met bewoners in heel Vlaanderen. “Dat zo veel woonzorgcentra zich openstellen voor kritische reflectie, verdient lof,” aldus Staes. “Het toont dat er breed draagvlak is voor transparantie en participatie.”

Vlozo roept op tot duurzame verankering van het meetinstrument

Vlozo onderschrijft de ambitie om van deze bevraging een vaste, herhaalbare praktijk te maken. Enkel door periodieke metingen is het mogelijk om vooruitgang te detecteren en doelgericht bij te sturen. Daarom steunt Vlozo de vraag dat de overheid deze bevraging structureel verankert en zelfs uitbreidt naar andere woonzorgvormen zoals assistentiewoningen, herstelverblijven, dagcentra en kortverblijven.

“We beschikken nu over een schat aan inzichten, gebaseerd op de stem van bewoners zelf,” besluit Staes. “Laten we dit momentum nu gebruiken blijvend werk te maken van kwaliteit van leven, wonen en zorg in zorg- en welzijnsorganisaties.”

Resultaten

➡️ De resultaten van het rapport 'Kwaliteit van leven, wonen en zorg in de Vlaamse woonzorgcentra zijn vanaf vandaag te raadplegen op de website van het VIKZ. U vindt ze ook hieronder.

We zien geen tot weinig verschillen in resultaten op de beoordelingen van bewoners tussen het beheerstype van de deelnemende woonzorgcentra, dit wil zeggen of het beheerstype een openbaar woonzorgcentrum, een non-profit woonzorgcentrum, dan wel profit woonzorgcentrum is.