Luc De Munck, huisdokter te Vilvoorde en Coördinerend en Raadgevende Arts (CRA) van WZC Rietdijk van Armonea, zou op 1 september 2020 op pensioen gaan. De coronacrisis heeft op dat vlak roet in het eten gestrooid. Covid-19 heeft gemaakt dat Luc zijn reeds verworven associé niet alleen voor de leeuwen gooide. De overname van zijn praktijk werd op dat moment tot onbekende datum uitgesteld.
Zeven maanden later, in april 2021 heeft hij alsnog besloten de fakkel van huisarts door te geven, hoewel een vermoedelijk druk najaar, met een eventuele 4de coronagolf en het besluit een derde prik te geven aan alle 65-plussers, maakt dat hij af en toe nog eens inspringt om zijn opvolgers te ontlasten. 1 november is dat verhaal volgens hem effectief achter de rug. Ondertussen blijft hij fungeren als medisch expert van de vaccinatiecentra van Londerzeel en Grimbergen en als CRA.
Waarin verschilt de functie van CRA met het werken als huisdokter?
Er zijn een paar wezenlijke verschillen. Als CRA stel je normaal gezien geen diagnose noch voer je behandelingen of therapieën uit.
Als huisdokter heb je meestal je eigen patiënten terwijl bewoners van woonzorgcentra nog steeds hun eigen huisdokter hebben of kunnen kiezen. Op dat vlak is dat niet evident aangezien het tekort aan huisdokters nijpend is en heel wat praktijken dus geen nieuwe patiënten toelaten. We evolueren alleszins meer en meer naar het format van woonzorgarts.
Als CRA moet je bepaalde skills hebben om te kunnen fungeren als liaison, als diplomaat tussen de voorziening en de individuele huisarts(praktijken). Je moet mensen kunnen verbinden en verschillende meningen kunnen stroomlijnen naar ‘het beste voor de patiënt’. Het voordeel hierin is dat ik reeds als huisarts heb gefungeerd en de lokale artsen en praktijken goed ken van de lokale werking en de lokale huisartsenkring. Ik heb dat altijd graag gedaan en zal dat altijd graag blijven doen.
Hoe heb je, als CRA, de pandemie beleefd? Wat liep goed, wat kon beter, wat liep slecht?
Het was heel heavy. In het begin, gedurende de eerste paar maanden, viel dat goed mee. Het was druk op organisatorisch vlak: heel veel meetings en administratie. Het voordeel was dat Armonea steeds heel voorzichtig is geweest en de regels die door de overheid werden opgelegd nog iets strikter, nog iets strenger toepaste. Dit was zeer preventief van aard en vaak gebaseerd op ervaringen vanuit het buitenland. Beter zo want minder streng was misschien nefast geweest. Het was geen evidente periode omdat je als CRA steeds het beleid van de overheid maar ook van de voorziening moet volgen.
De zwaarste periode van mijn carrière was zeer duidelijk de periode oktober-november 2020. We zaten hier in Rietdijk met een zware uitbraak. We moesten sluizen installeren om een cohorteafdeling op te richten. Ik ben 3 weken dag in dag uit langsgekomen voor controle, testing, behandeling,…. Het personeel mocht niet op verschillende afdelingen werkzaam zijn: ofwel cohorte ofwel geen cohorte. Het gevaar op tekort aan personeel loerde om de hoek. Daarenboven pasten we hier de behandelingen toe die ook van toepassingen waren in de ziekenhuizen: zuurstof, bloedverdunners, antibiotica, cortisone,… Maar voornamelijk de machteloosheid was zeer zwaar: voor sommige mensen kon je gewoon niets doen, ik wist dat ze zouden sterven. Dit was enorm ingrijpend.
Achteraf heb ik zelf een debriefing georganiseerd voor WZC Rietdijk. Alle werknemers waren aanwezig: zorgpersoneel, keukenpersoneel, verpleegkundigen,…. De ergotherapeute van het WZC had levensverhalen genoteerd van alle slachtoffers die te betreuren waren hier in WZC Rietdijk. Je merkte dat er heel veel nood was aan deze nabespreking: het samenzijn, hetgeen ze meegemaakt hebben verwoorden, luisteren naar elkaar…. Dit was een waanzinnige periode voor alle werknemers in de ouderenzorg.
Wat denk je van het proces dat gelopen is door de verschillende overheden in dit land? Denk je in de functie van CRA dat de juiste stappen op de juiste momenten genomen zijn?
Ik denk het wel. Ik denk niet dat ze meer hadden kunnen doen. Het was voor iedereen nieuw en dus is het nemen van beslissingen helemaal niet zo evident. Als ik toch een kleine kanttekening mag maken is het enige wat ik kan zeggen dat de communicatie anders en beter aangepakt had kunnen worden. Duidelijke communicatielijnen, eenheid in commando en dit vertalen naar de volledige bevolking.
We zijn op onze hoede voor een mogelijke 4de golf, zeker wat betreft de bewoners van WZC. Wat kunnen we doen om deze mogelijke 4de golf te voorkomen? Welk advies zou jij geven aan de beleidsmakers?
Het eerste waar ik als CRA voor zou pleiten is het verplicht maken van de vaccinatie. Als je in de zorg staat en niet weet en merkt dat deze noodzaak er is, dan moet je jezelf de vraag stelle of je verder wil en kan functioneren als zorgverstrekker. De vergelijking gaat niet 100% op maar met hepatitis hebben ze deze verplichting ook doorgevoerd. Waarom is dat voor Covid-19 dan anders? Het gezond verstand moet spreken. Verplichte vaccinatie is de beste oplossing in de brede zin van het woord.
Hoe komt het dat mensen toch kritisch blijven tegenover het vaccin?
Dit is enerzijds cultureel bepaald maar anderzijds merken we dat het toch over een bepaald type van mensen gaat. Sensibilisering werkt op dat vlak niet voor iedereen. Vlaanderen heeft op dat vlak zeer veel inspanning geleverd en dat rendeert. Sommige bevolkingsgroepen volgen de Belgische media niet en krijgen op die manier ook zeer andere informatie te verwerken.
Ik heb bijvoorbeeld contact opgenomen met de Iman van Vilvoorde, ik heb een filmpje in het Berbers laten opnemen. En toch merken we dat de informatie niet goed toekomt. Er wordt niet spontaan naar gekeken. En die herhaling in communicatie is zo wezenlijk. Toch zijn deze mensen nog te overtuigen.
Een andere groep is dan weer niet te overtuigen. De zeer alternatieve mensen, bepaalde culturele minderheden, de echte antivaxers,… Met sommige mensen kan je echt niet praten. Dan volstaat wetenschappelijk bewijs of gefundeerde informatie niet. Ik word zelf wat lastig als ik met zulke mensen in contact kom. Ik geraak geagiteerd omdat ik weet wat het virus inhoudt, ik weet wat mensen meegemaakt hebben. Voor mij persoonlijk is er een lijn. Ik wil luisteren naar de tegenargumenten maar dat stopt ergens want er worden mensen in gevaar gebracht.
Ben je bang geweest het afgelopen anderhalf jaar? En zo ja, wat was de reden?
Tijdens de cohorte voelde ik me niet echt op mijn gemak. Ik ben nooit besmet geweest en ik vind dat echt zeer opvallend want ik ben, beschermd of niet, voortdurend met besmette mensen in contact gekomen. Mijn collega’s zijn zelfs positief geweest. Bang ben ik niet geweest maar ik heb me zeker niet comfortabel gevoeld in de meest precaire situatie van de pandemie.
De rapporten van de vaccinatiegraadmetingen in Vlaamse Zorgvoorzieningen zijn verschenen. Staan we er op dat vlak goed voor volgens u? In hoeverre verschilt deze vaccinatiegraad in Vilvoorde (rand rond Brussel) tav Vlaanderen?
Qua bewoners in WZC Rietdijk zit we bijna aan 100% gevaccineerd, op vlak van zorgverstrekkers zeker boven de 85%. Op dat vlak staan we er hier zeer goed voor. In de rand rond Brussel zijn er nog WZC waar te veel zorgpersoneel niet gevaccineerd is; dat hangt vaak samen met het feit dat ze in Brussel wonen waar de vaccinatiegraad zowiezo lager is.
Als sectorfederatie pleiten wij voor 3de prik, CST en verplichte vaccinatie. Vind je dat terecht? Zijn er andere beschermingsmogelijkheden ten aanzien van onze bewoners?
Verplichte vaccinatie staat op 1. Het Covid Safe Ticket voor bezoekers moet eveneens geïmplementeerd worden. Dit vraagt voor de meeste centra en mensen enkele weken extra inspanning. We kennen de mensen die hier op bezoek komen. Na een tijd weten we wie safe is en wie niet. We moeten alleszins proberen het risico op besmetting van de bewoners tot nul te herleiden. De mensen moeten beseffen dat de bewoners niet in gevaar mogen gebracht worden. In Frankrijk loopt dat zeer goed dus waarom zou dat hier niet lukken.
De derde prik komt er, dat is beslist. Dat wordt weer een intens drukke periode.
Denk je dat het ergste achter de rug is voor de WZC?
Het zal nooit achter de rug zijn. Het zal blijvend zijn vrees ik. Op dat vlak lijkt het wat op het griepverhaal. Het moet geïntegreerd worden in onze manier van leven. Voortdurende waakzaamheid is daarin zeer belangrijk. Op dit moment zijn er enorm veel mensen met buikgriep terwijl dat een jaar helemaal niet het geval is geweest. Hoe komt dat? Er is iets veranderd: geen ontsmettingsgel meer in de scholen bijvoorbeeld. We moeten dit blijven doen om voor elkaar te zorgen.
Een tweede zaak is dat je als mens het respect moet hebben een mondmasker te dragen als je jezelf wat ziek voelt. We moeten deze cultuur blijvend creëren in de woonzorgcentra. Het Aziatische model is op dat vlak een goed voorbeeld.
Welke plannen heb je gemaakt voor de rest van het jaar 2021?
Nu die derde prik is goedgekeurd staat mijn planning op dat vlak vrij vol. Alle andere plannen zijn wat opgeschoven. We hadden plannen om naar Cambodja te gaan en dergelijke meer maar het moet eerst allemaal save zijn.
Voor iedereen die zorg verleent, zorgverstrekker is, zijn er voldoende uitdagingen in de (nabije) toekomst. Laten we daarmee beginnen en dan zien we wel.
Wij danken de zorgondernemer voor dit interview. Wij vinden het interessant om verhalen en getuigenissen van Vlozo-leden te delen met onze community.
De antwoorden en standpunten van de geïnterviewde zijn persoonlijk. Indien u vragen en/of opmerkingen heeft over dit interview, kan u via info@vlozo.be contact opnemen.
